ยา Domperidone กับการกระตุ้นน้ำนมไหล

วันนี้มีบทความดีๆสำหรับคุณแม่ทั้งมือเก่าและมือใหม่ ที่มีปัญหาเรื่องน้ำนมไม่ไหลหรือไหลน้อยมาฝากกันค่ะ ออเจ้าคุณแม่ทั้งหลายเคยสงสัยมั้ยคะว่า ทำไมคุณหมอบางท่านสั่งจ่ายยา Domperidone(ดอมเพอริโดน) ทั้งๆที่ไม่มีอาการคลื่นไส้อาเจียนให้กลับไปทานต่อที่บ้านกัน…

ก็เพราะว่าเจ้ายา Domperidone(ดอมเพอริโดน) นั้น ช่วยทำให้น้ำนมออเจ้าคุณแม่ทั้งหลายไหลเพิ่มขึ้นได้ยังไงล่ะคะ

มาทำความรู้จักยา Domperidone(ดอมเพอริโดน) กันก่อนดีกว่า 

Domperidone เป็นยาในกลุ่ม dopamine antagonist จัดเป็น prokinetic drug หรือ ยาที่ช่วยเพิ่มการเคลื่อนไหวของทางเดินอาหาร ข้อบ่งใช้มีดังนี้

• รักษาอาการคลื่นไส้อาเจียน
• ปรับสภาพการทำงานของทางเดินอาหารในผู้ป่วยด้วยโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease)
• รักษาภาวะอาการไม่สบายท้องหลังรับประทานอาหารเนื่องจากลำไส้ไม่เคลื่อนไหว เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นท้อง

และปัจจุบันแพทย์หลายท่านนิยมใช้ยา Domperidone(ดอมเพอริโดน) เพื่อช่วยกระตุ้นการหลั่งน้ำนม สำหรับคุณแม่ที่มีปัญหาเรื่องน้ำนมไม่ไหลหรือไหลน้อยอีกด้วย

ทำไมยา domperidone(ดอมเพอริโดน) ถึงทำให้น้ำนมไหลได้?

เนื่องจากกลไกการออกฤทธิ์ของยา Domperidone(ดอมเพอริโดน) คือ ยับยั้งการทำงานของสารสื่อประสาท Dopamine ซึ่ง Dopamine จะมีฤทธิ์ในการยับยั้งการหลั่ง Prolactin ส่วน Prolactin นั้นมีทำหน้าที่สำคัญในการกระตุ้นการหลั่งน้ำนม ดังนั้นยา Domperidone จึงมีฤทธิ์ในการกระตุ้นการหลั่ง Prolactin จาก pituitary gland และเป็นยาทางเลือกในการเพิ่มการหลั่งน้ำนมในหญิงให้นมบุตรได้นั่นเองค่ะ

ขอบคุณภาพจาก http://www.cmaj.ca/content/169/6/575/F1.expansion.html

ขนาดการใช้ยา domperidone(ดอมเพอริโดน)

• ผู้ใหญ่: รับประทานครั้งละ 10 mg วันละ 3 ครั้ง ซึ่งสำหรับผู้ใหญ่ ขนาดรับประทานยาสูงสุดไม่เกิน 80 มิลลิกรัมต่อวัน
• เด็ก(อายุมากกว่า 1 ขวบ): รับประทานครั้งละ ¼ ช้อนชาต่อน้ำหนักตัว 5 กิโลกรัม และต้องได้รับคำแนะนำจากแพทย์เท่านั้น
• หญิงให้นมบุตรเพื่อกระตุ้นน้ำนม: รับประทานครั้งละ 20 mg 4 ครั้งต่อวัน เป็นระยะเวลา 3-8 สัปดาห์ โดยจะออกฤทธิ์ภายใน 24 ชั่วโมง แต่บางคนอาจใช้เวลานาน 3-4 วัน และจะให้ฤทธิ์สูงสุดที่ระยะเวลา 2-3 สัปดาห์

ข้อควรระวังสำหรับการใช้ยา domperidone(ดอมเพอริโดน)

มีรายงานว่ายานี้เพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดความผิดปกติต่อหัวใจทั้งจังหวะการเต้นและการนำสัญญาณ ซึ่งเป็นอาการไม่พึงประสงค์เกี่ยวกับ QTc prolongation และหัวใจห้องล่างเต้นผิดจังหวะ (ventricular arrhythmia) นอกจากนี้ยังมีรายงานเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เกี่ยวกับการทำให้หัวใจห้องล่างเต้นผิดจังหวะอย่างรุนแรงและเสียชีวิตฉับพลัน (sudden cardiac death) โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ขนาดยาที่ใช้มากกว่าวันละ 30 มิลลิกรัม และใช้ในรูปแบบยาฉีด  

ดังนั้นจึงต้องระวังการใช้ยา Domperidone(ดอมเพอริโดน) ในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติต่อหัวใจทั้งจังหวะการเต้นและการนำสัญญาณ และไม่ควรใช้ร่วมกับยาอื่นที่มีผลเสียต่อหัวใจ และผู้ที่ตับบกพร่องระดับปานกลางถึงรุนแรง เนื่องจากอาจส่งผลต่อการกำจัดยาออกจากร่างกายได้

อย่างไรก็ตามการใช้ยาDomperidone(ดอมเพอริโดน)ในหญิงให้นมบุตรนั้น องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา ยังไม่ได้ยอมรับในข้อบ่งใช้เรื่องการกระตุ้นน้ำนมไหล แต่ในประเทศแคนาดา จะใช้เป็นจะใช้เป็น “off-label use” หรือข้อบ่งใช้ที่นอกเหนือจากฉลากกำหนด เนื่องจากยาDomperidone(ดอมเพอริโดน) จะขับออกทางน้ำนมได้น้อย และไม่พบรายงานการเกิดอาการข้างเคียงในเด็กทารก ดังนั้นการใช้ Domperidone ในหญิงให้นมบุตรจึงค่อนข้างปลอดภัยในเด็กทารก แต่อาจเกิดอาการข้างเคียงกับมารดาได้

เทคนิคอื่นๆในการกระตุ้นน้ำนมไหล ก่อนตัดสินใจใช้ยา

1. ให้นมลูกบ่อย ๆ
2. ปั๊มนมสม่ำเสมอ
3. ท่าให้นมลูกควรถูกต้อง สามารถอ่านท่าให้นมลูกที่ถูกต้องได้ที่นี่
4. ดื่มน้ำเยอะ ๆ
5. ไม่ควรใช้จุกนม หรือ ให้ลูกกินนมจากขวด
6. พักผ่อนให้เพียงพอ ลดความเครียด
7. ใช้ยาสมุนไพรช่วย เช่น ลูกซัด หรือยาประสะน้ำนม แต่ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งก่อนใช้ยานะคะ

ขอบคุณภาพจากhttp://www.ibaby2home.com

ดังนั้น ก่อนตัดสินใจใช้ยา Domperidone(ดอมเพอริโดน) อยากแนะนำออเจ้าคุณแม่ทั้งหลายว่า ควรหาสาเหตุและปรับพฤติกรรมโดยใช้วิธีอื่นที่ช่วยกระตุ้นน้ำนมก่อนดีกว่านะเจ้าคะ และให้ยาเป็นทางเลือกสุดท้ายหลังจากใช้วิธีอื่นแล้วไม่ได้ผลแล้ว และที่สำคัญควรอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิดด้วยค่ะ

เรียบเรียงโดย อยู่กับยา

แหล่งที่มา : Drug information handbook 24th edition, ศูนย์เภสัชสนเทศ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, คณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล