เคยได้ยินมั้ยคะว่า “ดวงตา” เป็นหน้าต่างของหัวใจ แน่นอนว่า หลายๆคนคงไม่อยากให้เกิดความผิดปกติใดใดกับดวงตาของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็น การติดเชื้อที่ดวงตา หรือแม้แต่การเกิดต้อ เพราะปัญหาดังกล่าว อาจส่งผลต่อการมองเห็นของเราได้
ตา หรือ ดวงตา เป็นอวัยวะมีหน้าที่รับรู้การมองเห็น ส่วนที่มีหน้าที่ในการรับรู้การมองเห็นของตา เรียกว่า ลูกตา เนื่องจากดวงตาเป็นอวัยวะสำคัญของร่างกาย ที่ไวต่อความรู้สึก และลูกตานั้นเป็นเนื้อเยื่อที่บอบบางมาก จึงมีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย ดังนั้น ยาเตรียมทุกประเภทที่ต้องสัมผัสกับลูกตโดยตรง จึงต้องปราศจากเชื้อโรคแบคทีเรีย และเชื้อราค่ะ
ยาหยอดตา
เป็นยาที่ใช้ภายนอก มีข้อดีคือมีผลต่อเนื้อเยื่อเฉพาะบริเวณที่ให้ยา/สัมผัสยาเท่านั้น และมีการดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้น้อย จึงไม่ค่อยมีผลข้างเคียงอื่นต่อระบบอวัยวะต่างๆในร่างกาย ส่วนข้อเสียคือใช้ได้ดีกับโรคที่เกิดบริเวณพื้นผิวร่างกายเท่านั้น และฤทธิ์ของยาอยู่ได้ไม่นาน
อายุการใช้งานของยาหยอดตา
จากที่มีเพื่อนๆแฟนเพจสงสัยว่า “ทำไมยาหยอดตหลังจากเปิดใช้แล้ว ถึงมีอายุแค่หนึ่งเดือนเท่านั้น?” คำตอบมีดังนี้
- ยาหยอดตาชนิดขวด จะมีการเติมสารป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย (Preservative) หรือที่ภาษาชาวบ้านเรียกกันว่า “สารกันบูด” ซึ่งจะมีฤทธิ์เต็มที่ภายใน 1 เดือนหลังจากเปิดใช้งานครั้งแรก จากนั้นก็ค่อยๆเสื่อมประสิทธิภาพลงทีละน้อย ดังนั้นจึงไม่ควรใช้ยาหยอดตาเกิน 1 เดือนหลังการเปิดใช้ครั้งแรก เพื่อป้องกันการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรียที่อาจเกิดอันตรายกับดวงตาได้
- ยาหยอดตาบางประเภท ที่ไม่มีการผสมสารป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย (Preservative) เช่น น้ำตาเทียมบางยี่ห้อ ส่วนมากจะมีอายุการใช้งาน 1 วันหลังจากการเปิดใช้ ดังนั้นเมื่อใช้ครบ 24 ชั่วโมงแล้ว ถ้ายังใช้ไม่หมด ส่วนที่เหลือควรจะทิ้งไป
- ยาหยอดตาที่ไม่เคยเปิดใช้ สามารถเก็บไว้ใช้ได้นานเท่าที่มีระบุวันหมดอายุไว้ข้างขวด หรือให้ใช้ภายในระยะเวลาไม่เกิน 3 ปีนับจากวันผลิต ในกรณีที่ไม่ได้ระบุวันหมดอายุไว้ข้างขวด
หลังจากเปิดใช้งานยาหยอดตาแล้ว อย่าลืมเขียนวันเปิดปิดไว้ที่ขวดหรือภาชนะบรรจุยา เพื่อเตือนความจำด้วยนะคะ
การเก็บรักษายาหยอดตา
- ก่อนการเปิดขวดใช้ครั้งแรก ควรเก็บในตู้เย็นช่องธรรมดา (อุณหภูมิประมาณ 4 องศาเซลเซียส) และไม่ให้ยาถูกแสงแดดแรงๆ ยกเว้นมีการระบุวิธีเก็บยาเป็นอย่างอื่นที่บรรจุภัณฑ์
- การเปิดใช้ยาหยอดตาแล้ว ควรเก็บยาไว้ในตู้เย็นช่องธรรมดาเสมอ และป้องกันไม่ให้ถูกแสงแดดเช่นกัน
วิธีใช้ยาหยอดตา
- ล้างมือให้สะอาด
- ตรวจดูวันหมดอายุของยา เปิดฝาครอบขวดยาออก
- นอนหรือนั่งแหงนหน้าขึ้น
- ค่อยๆใช้มือข้างหนึ่งดึงหนังตาล่างลงมาให้เป็นกระพุ้ง และเหลือบตาขึ้นข้างบน
- หยดยาตามจำนวนที่แพทย์สั่ง ลงในด้านในของเปลือกตาล่าง (ระวัง! อย่าให้ปลายหลอดหยดถูกตาหรือสิ่งใดๆ)
- ปล่อยมือจากการดึงหนังตาล่าง หลับตาอย่างน้อย 1 นาที และอย่าขยี้ตา
- ใช้นิ้วกดหัวตาไว้เบาๆ เพื่อไม่ให้ยาไหลลงคอ จะได้ไม่รู้สึกขมคอ และยาจะได้อยู่นานขึ้นในตา
- ปิดฝาครอบขวดยาให้สนิท เก็บไว้ในตู้เย็นชั้นธรรมดา ควรจัดไว้เป็นส่วนที่เก็บยาโดยเฉพาะ
ถ้าต้องใช้ยาหยอดตาหลายชนิดพร้อมกัน ให้หยอดห่างกันอย่างน้อย 5 นาที เอาชนิดไหนหยอดก่อนก็ได้นะคะ (มียาบางชนิดอย่าง เช่น ยารักษาต้อหิน แพทย์อาจแนะนำให้หยอดยาแต่ละชนิดห่างกันประมาณ 10 – 15 นาที)
ปล. ก่อนหน้านี้ทีมงานเคยเขียนเรื่องการเปิดยาหยอดยาบางยี่ห้อไว้ เพราะบางยี่ห้ออาจถูกออกแบบมาในลักษณะพิเศษ คนไข้บางคนอาจยังเปิดไม่ถูกวิธี หากสนใจอ่านได้ที่เรื่อง แนะนำวิธีการเปิดยาหยอดตา ในเพจได้เลยค่ะ
แหล่งข้อมูลอ้างอิง : คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, haamor.com
