วันก่อนแอดมินจ่ายยาให้คนไข้ พบว่า คนไข้ขาดยา เนื่องจากยาหมดก่อนนัด จึงสอบถามคนไข้ว่า ทำไมยาถึงหมดก่อนนัด รับประทานยาถูกต้องตามแพทย์สั่งหรือเปล่า คำตอบที่ได้คือ
คนไข้ไม่ได้รับประทานยาครึ่งเม็ดตามแพทย์ แต่รับประทาน 1 เม็ด เหตุผลคือ เพราะหักเม็ดยาไม่ได้ จึงรับประทานไปเต็มเลย นึกว่าไม่เป็นอะไร จึงทำให้ยาหมดก่อนนัด
ซึ่งไม่ใช่เพียงคนไข้รายนี้ที่พบปัญหาเท่านั้น จากที่ได้นั่งหาข้อมูลใน pantip พบว่า มีหลายคนที่สงสัยว่า ทำไม หมอถึงต้องสั่งยาครึ่งเม็ดให้ยุ่งยาก ไม่สั่งกินเม็ดเดียวไปเลย
เหตุผลของการสั่งยาครึ่งเม็ด หรือคนไข้บางรายอาจต้องหักถึง 1/4 เม็ดก็มี เป็นเพราะอะไร
คำตอบคือ 1. ขึ้นอยู่กับขนาดการใช้ยาของยาแต่ละชนิดที่เหมาะสมกับแนวทางการรักษา หรืออายุของผู้ป่วยที่แตกต่างกัน ยกตัวอย่างเช่น กรณีผู้ป่วยโรคหัวใจ ที่ต้องได้รับประทานยาวาร์ฟาริน บางรายแพทย์ต้องการปรับขนาดยาให้เป็น 13 mg/wk
แพทย์อาจสั่งให้รับประทานยาวาร์ฟาริน ขนาด 2 mg 1 เม็ดก่อนนอน วันจันทร์ถึงวันเสาร์ และ ขนาด 2 mg ครึ่งเม็ด เฉพาะวันอาทิตย์
ทั้งนี้ วิธีการสั่งยาเพื่อปรับขนาดยาให้ได้เหมาะสมกับคนไข้ของแพทย์แต่ละท่านอาจต่างกัน แต่มีเป้าหมายเดียวกันคือ เลือกวิธีที่ผู้ป่วยรับประทานได้ง่ายและสะดวกที่สุด
2. อาจเกิดจากข้อจำกัดของยาที่โรงพยาบาลสั่งมาใช้ โดยขึ้นอยู่กับว่า บริษัทผู้ผลิตจะผลิตยามากี่ขนาด และงบประมาณการสั่งซื้อยาของแต่ละโรงพยาบาลอาจแตกต่างกันตามขนาดเตียงผู้ป่วย
เพราะหากโรงพยาบาลสั่งซื้อยามาทุกขนาด อาจทำให้ยาหมดอายุก่อนใช้หมด ทำให้ยาเหลือในคลังเป็นจำนวนมาก ส่งผลให้โรงพยาบาลขาดทุนได้
แต่อย่างไรก็ตาม ยังมียาบางประเภทที่ไม่สามารถหัก บด แบ่งหรือเคี้ยวยาได้ เนื่องจากอาจทำให้คุณสมบัติพิเศษของยาเปลี่ยนแปลงไป ยกตัวอย่าง เช่น
- Extended-Release product ได้แก่ ยาที่อยู่ในรูปแบบ controlled-release, modified-release มักสังเกตได้จากตัวอักษร CR, MR, XL หรือ SR ต่อท้ายชื่อการค้ายา เช่น Adalat CR, Diamicron MR, Xatral XL, Isoptin SR เป็นต้น
- Enteric coated product ได้แก่ ยาที่ระคายเคืองกระเพาะ หรือยาที่ไปออกฤทธิ์ที่ลำไส้ เช่น aspirin เป็นต้น
- Sugar coated product ส่วนใหญ่ยาประเภทนี้จะมีรสชาติของยาไม่ดีจึงต้องเคลือบน้ำตาลเพื่อกลบรสยา
- Sublingual product ยาอมใต้ลิ้น
- Effervescent product ยาเม็ดฟู่ การหักหรือบดยาก่อนละลายน้ำอาจมีผลต่อการละลายน้ำของยา
ขอบคุณภาพจาก https://th.aliexpress.com/item/1282225385.html
ดังนั้น หากแพทย์สั่งให้รับประทานยาครึ่งเม็ด ผู้ป่วยควรให้ความร่วมมือแบ่งครึ่งเม็ดยาและรับประทานยาตามแพทย์สั่ง เพื่อผลการรักษาที่ดี และปัจจุบันนี้มีเครื่องหักเม็ดยา ซึ่งสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป อีกทั้งยาของบางบริษัทอาจผลิตให้มีรอยบากตรงกลาง ช่วยให้คนไข้หักแบ่งยาตามรอยได้ง่ายขึ้นด้วยนะคะ
เรียบเรียงโดย อยู่กับยา
แหล่งข้อมูล : https://pantip.com, คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
